Krachtige leeslessen beantwoorden aan de vijf sleutels voor een effectieve leesdidactiek (functionaliteit, interactie, strategie-instructie, leesmotivatie, transfer).
In een krachtige leesles is het
leesdoel
helder voor de leerlingen. Authentiek-functionele leesdoelen die nauw bij de tekst horen, zijn erg motiverend, bijvoorbeeld wanneer leerlingen een instructie lezen over een spel om het te kunnen spelen.
De
opbouw
van een les begrijpend lezen kan er als volgt uitzien:
- een korte introductie waarin voorkennis wordt geactiveerd, het onderwerp verkend en waarin kinderen warm worden gemaakt om de tekst te lezen, door een duidelijk leesdoel voorop te stellen
- voldoende stilleestijd met eventueel interactie als ondersteuning, zodat alle leerlingen de tijd krijgen om, minimaal een deel van de tekst, zelf te lezen
- betekenisvolle opdrachten en vragen die tekstgerelateerd zijn en een grondige verwerking van de tekst veronderstellen, op verschillende verwerkingsniveaus
- een relevante nabespreking waarin zowel de opdracht zelf als het leesproces aan bod komen met aandacht voor wat de leerlingen hieruit leren voor een volgende leesopdracht
Leeslessen worden nog krachtiger wanneer ze ingebed zijn in een ruimer thema of project. Zo vormen ze geen lesjes op zichzelf en worden leerlingen uitgedaagd om zich te verdiepen in een onderwerp. Vaak sluiten deze onderwerpen aan bij andere leergebieden (wereldoriëntatie, muzische vorming, wiskunde, …) en is er op deze manier sprake van transfer van begrijpend lezen op een natuurlijke manier. In deze lessen kan lezen geïntegreerd aan bod komen met schrijven, luisteren en/of spreken.
In schoolboeken en online zijn er veel uitgewerkte lessen begrijpend lezen te vinden. Het is aangewezen om deze lessen af te toetsen aan de vijf sleutels voor een effectieve leesdidactiek en een logische opbouw te voorzien. Zo kan je deze lessen (nog) krachtiger maken voor de leerlingen.
In onze leergemeeschap ontwikkelen we voorbeelden van krachtige leeslessen.
Een voorbeeldles voor de derde graad rond een non-fictietekst over kinderarbeid kan je hier downloaden.
Een voorbeeldles voor de tweede graad rond een
non-fictietekst over plastic in zee kan je hier downloaden.
Een voorbeeldles voor de derde graad rond
fictieverhalen
uit De vuurzeevlieg en andere verhalen (Toon Tellegenen Carll Cneut) kan je hier downloaden.
Een voorbeeldles voor de tweede graad rond de
fictietekst
Rosie en Moussa (Michael De Cock en Judith Vanistendael) kan je hier downloaden.