Wat is essentieel voor een sterk leesbeleid?

Een leesbeleid op school is een planmatige aanpak voor lezen die een schoolteam uitdenkt om samen de doelstellingen van de school op het vlak van leesvaardigheid te kunnen realiseren.

Erg belangrijk is dat schoolteams hun leesbeleid vormgeven vanuit een gedragen visie op begrijpend lezen. Deze visie op effectief leesonderwijs, ondersteund door recente wetenschappelijke inzichten, is de basis van het leesbeleid op school en vormt de toetssteen voor gekozen doelstellingen en geplande acties. Tegelijk draagt het vormgeven en uitvoeren van het leesbeleid ook weer bij tot het fijnstellen van de visie.

Het leesbeleid van de school draait in de eerste plaats om het
versterken van de leesdidactiek in de klas: hoe kunnen leerkrachten het leerproces van hun leerlingen op vlak van begrijpend lezen begeleiden en ondersteunen? In ons project lezen met begrip konden we regelmatig vaststellen dat schoolteams veel losstaande acties uitvoeren rond leesplezier, maar dat ze de lessen begrijpend lezen zelf vaak niet echt in vraag stellen. In die lessen krijgen leerlingen best voldoende en herhaalde oefenkansen via boeiende en relevante taken waarbij ze leesstrategieën inzetten en met elkaar in interactie gaan. De essentie van die leesdidactiek wordt samengevat in de sleutels voor begrijpend lezen.

Daarnaast creëert het leesbeleid een
leeromgeving voor schoolteamleden waarin het samen reflecteren, uitproberen en leren centraal staat. In zo’n leeromgeving hebben alle teamleden toegang tot kwaliteitsvolle materialen en krijgt het team ondersteuning bij de implementatie van zijn leesbeleid. Ook dialoog en samenwerking tussen leerkrachten op school is essentieel.

Ten slotte is het belangrijk dat schoolteams met het oog op een duurzaam leesbeleid een
SMART schoolspecifiek actieplan opstellen en het leesbeleid doelgericht en strategisch aanpakken. De samenhang tussen de acties en de doelstellingen is belangrijk, alsook het regelmatig bijsturen en evalueren van het proces.

Onderstaand schema, ontleend aan het Centrum voor Taal en Onderwijs, stelt het proces van het ontwikkelen en uitvoeren van een leesbeleid voor als cirkel met verschillende stappen, met in de kern de schoolvisie op 'lezen met begrip' als centraal gegeven.

Een leesbeleid maakt deel uit van een taalbeleid. Meer informatie vind je in het Handboek taalbeleid basisonderwijs (2010) van Kris van den Branden.

Het derde deel van de brochure Sleutels voor effectief begrijpend lezen (2019) van de VLOR (p.77-93) handelt over het ontwikkelen van een leesbeleid en kan je hier downloaden.