Lezen is een complex proces. Er komen immers heel uiteenlopende mentale processen bij kijken. Het is dan ook niet eenvoudig om het lezen in de klas zo te ondersteunen dat de leerlingen ook echt betere lezers worden.

Toch zijn er enkele duidelijke principes waar je rekening mee kunt houden om je lessen begrijpend lezen zo krachtig en effectief mogelijk te maken.

In 2019 publiceerde de Vlaamse Onderwijsraad een brochure met daarin vijf sleutels voor effectief begrijpend lezen. De betrokken leerkrachten ervaren deze sleutels als een grote meerwaarde.

De vijf sleutels zijn:

1. Functionaliteit: vertrek vanuit ‘uitdagende, betekenisvolle leesopdrachten’ en laat leerlingen lezen met een ‘concreet doel voor ogen dat aansluit bij hun dagelijkse leven en/of bij hun interesses’.
2. Interactie: ga voldoende in interactie met je leerlingen voor, tijdens en na het lezen en stimuleer ook de interactie tussen leerlingen onderling.
3. Strategie-instructie: breng leesstrategieën aan en leer leerlingen om die strategieën op een zinvolle manier in te zetten.
4. Leesmotivatie: zorg ervoor dat de leerlingen gemotiveerd zijn om te lezen.
5. Transfer: zorg ervoor dat begrijpend lezen ook buiten de lessen taal aan bod komt. Leerlingen moeten hun leesvaardigheid ook in andere leerdomeinen kunnen inzetten.

In de Nederlandse studie De vele kanten van leesbegrip (2019) worden gelijklopende principes naar voren geschoven:

1. Werk aan het opbouwen van relevante (achtergrond-)kennis.
2. Bouw aan woordenschat.
3. Zorg voor verschillende typen geïntegreerde teksten.
4. Besteed aandacht aan de tekststructuur.
5. Leer leerlingen strategische lezers te worden.
6. Discussieer met leerlingen over teksten.
7. Integreer lezen en schrijven.
8. Zorg voor een motiverende leesomgeving.
9. Monitor en toets leesbegrip in de klas.
10. Differentieer.

Het is belangrijk dat deze 'sleutels' of principes in een les begrijpend lezen zo veel mogelijk samen en geïntegreerd aan bod komen. Het is immers zo dat ze elkaar aanvullen en versterken.

terug