Het is belangrijk om het begrijpend leerproces van kinderen te ondersteunen via een aantal goede, relevante en gevarieerde vragen over de tekst.

De lijst met kant-en-klare vragen bij leesteksten in schoolboeken is vaak lang en weinig gevarieerd. Leerlingen ervaren het oplossen van de vragen dikwijls als een typisch schoolse en weinig motiverende opdracht. Om dit te vermijden, is het belangrijk om na te gaan welke vragen zinvol zijn en bijdragen aan een beter begrip van de tekst. De vragen moeten ook aangepast worden aan het niveau van de kinderen om voldoende uitdaging te bieden.

Om actief te lezen kunnen de leerlingen best eerst de vragen lezen, waarna ze in de tekst een antwoord zoeken. De vragen hangen dus samen met het leesdoel: wat willen we via het lezen van de tekst te weten komen? De leerling zoekt in de tekst naar een antwoord en kan in die zoektocht door de leerkracht ondersteund worden. Ook kan het zinvol zijn dat de leerlingen (individueel, in groepjes of met de hele klas) zelf vragen bedenken of aan de lijst met vragen toevoegen. Naast vragen kunnen functionele opdrachten de leerlingen nog meer prikkelen om het leesdoel te bereiken.

In Sleutels voor effectief begrijpend lezen (2019) wordt de taxonomie van Bloom voorgesteld als kader voor het stellen van gevarieerde vragen. De vragen zijn gericht op verschillende niveaus van denken en verwerken. Deze niveaus zijn verweven met de verwerkingsniveaus uit de eindtermen lezen: beschrijven, structureren en beoordelen.

• Onthouden: Vragen die nagaan of de leerlingen belangrijke informatie uit de tekst onthouden hebben.
• Begrijpen: Vragen die nagaan of de leerlingen betekenis kunnen geven aan wat ze gelezen hebben.
• Toepassen: Vragen die nagaan of de leerlingen wat ze gelezen hebben ook kunnen toepassen op andere (concrete) situaties. Verder kan op dit niveau ook nagegaan worden of leerlingen in staat zijn om een leesstrategie die ze eerder leerden, toe te passen op een nieuwe tekst.
• Analyseren: Vragen die nagaan of de leerlingen de informatie uit de tekst kunnen analyseren.
• Evalueren: Vragen die nagaan of de leerlingen kritisch kunnen nadenken over de tekst en of ze zich een oordeel kunnen vormen over wat in de tekst gebeurt.
• Creëren: Vragen die nagaan of de leerlingen zelf nieuwe ideeën of elementen aan de tekst kunnen toevoegen.

Het is dus belangrijk dat vragen niet alleen gericht zijn op het onthouden of begrijpen, maar dat ook meer complexe en uitdagende denkprocessen als toepassen, analyseren, evalueren en (bovenal) creëren aan bod komen.

terug