Begrijpend lezen evalueren en opvolgen is cruciaal om de leesontwikkeling van je leerlingen te bevorderen en het leesonderwijs in je klas bij te sturen. Dat doe je als leerkracht door een combinatie van toetsing, observatie en reflectie.

Om de vaardigheid in begrijpend lezen van hun leerlingen te evalueren, gebruiken leerkrachten vooral leestoetsen, meer bepaald de leestoetsen uit hun taalmethode. Omdat die leestoetsen zo’n belangrijke rol spelen, moeten ze aan strenge kwaliteitseisen voldoen: peilt deze leestoets effectief naar (diepgaand) tekstbegrip? Zijn de vragen en opdrachten zinvol en vereisen ze verwerking van de tekst op verschillende niveaus (beschrijven, structureren en evalueren)?

Na kritisch onderzoek aan de hand van een kijkwijzer (zie verder op deze pagina) stelden de leerkrachten van onze leergemeenschappen vast dat niet elke methodegebonden leestoets de kwaliteitstest doorstaat en dat is natuurlijk jammer. Een minder goede leestoets geeft immers te weinig informatie over de effectieve leesvaardigheid van je leerlingen. Zulke leestoetsen pas je als leerkracht best aan, bijvoorbeeld door een minder zinvolle vraag te schrappen en te vervangen door een sterkere vraag of opdracht.

Tijdens lessen begrijpend lezen gaan observatie en ondersteuning meestal hand in hand. Toch is het aangewezen om als leerkracht regelmatig bewust tijd te nemen voor observatie: hoe pakken leerlingen de leestaak aan? Lezen ze actief en zetten ze leesstrategieën in om het leesdoel te bereiken? In hoeverre zijn ze gemotiveerd? De leerkrachten van onze leergemeenschappen maken daarbij weinig tot geen gebruik van observatieschema’s uit de handleiding, die ze als minder vlot hanteerbaar ervaren. In een observatieschriftje noteren en bijhouden wat hen over leerlingen opvalt m.b.t. tot begrijpend lezen, is een waardevol en haalbaarder alternatief, als dat gebeurt met voldoende aandacht voor belangrijke aspecten van begrijpend lezen. Denk daarbij aan leesstrategieën doelgericht inzetten, zoals zich oriënteren op de tekst, tekstinhoud visualiseren of een stukje tekst opnieuw lezen bij onbegrip.

Op basis van leestoetsen en wat je ziet in de klas met je leerlingen reflecteren over hun leesaanpak, zowel klassikaal als individueel, helpt je om je ‘leesbeeld’ van de klas en van individuele leerlingen te vervolledigen. Die reflectie kan plaatsvinden na een leestaak of leestoets, maar ook als je de leerlingen aan het ondersteunen bent tijdens het lezen. Met die informatie kan je als leerkracht aan de slag om je leesonderwijs vorm te geven in functie van de verdere leesontwikkeling van je leerlingen. Doorheen het schooljaar zal je leesbeeld van je klas en van individuele leerlingen groeien.

In onze leergemeenschappen ervaarden we dat samen met een collega een leestoets of observatieschema voor begrijpend lezen onderzoeken, een krachtige, concrete insteek is om binnen het team in gesprek te gaan over evaluatie van begrijpend lezen en begrijpend lezen in het algemeen. Zo maken we de brug naar leesbeleid en het schoolniveau. Over de evaluatie van begrijpend lezen op schoolniveau lees je meer op de pagina ‘Op school’.  

terug